Fitre, Ramazan ayında verilmesi dinen farz olan, yoksul ve ihtiyaç sahiplerine yönelik bir yardım şeklidir. İslam dininde “fıtır sadakası” olarak da bilinen fitre, oruç ibadetinin manevi temizliğini tamamlayan, toplumda sosyal dayanışmayı artıran bir ibadettir. Genellikle gıda veya onun parasal karşılığı olarak verilir. Her Müslüman bireyin, imkânı ölçüsünde bu yardımı yapması beklenir. Zekâttan farklı olarak fitre, daha küçük meblağlarla yapılan ama anlamı büyük olan bir yardımdır.
Fitre, Arapça kökenli "fıtır" kelimesinden türemiştir. Fıtır; yaratılış, doğuş anlamına gelir. Bu sadaka da insanın yaratılışına, fıtratına uygun bir paylaşma davranışıdır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), fitre sadakasını orucu arındırmak ve yoksullara destek olmak amacıyla farz kılmıştır.
Hadislerde, "Resûlullah (s.a.v.) Ramazan bayramında, oruçlunun boş ve kötü sözlerden arınması ve yoksullara yiyecek verilmesi için fitreyi farz kıldı" (Ebû Dâvûd, Zekât 18) buyrulmuştur.
Fitre vermek, Müslüman, akıllı, ergenlik çağına gelmiş ve temel ihtiyaçlarından fazla mal varlığına sahip olan her birey için vaciptir. Ailedeki her birey için ayrı ayrı fitre verilmesi gerekir. Kişi sadece kendi adına değil, bakmakla yükümlü olduğu kimseler adına da fitre verir.
Anne, baba
Çocuklar
Eş
Zengin bir birey, ailesindeki her birey için ayrı fitre vermelidir. Bebekler ve yaşlılar dahil herkes için fitre verilmesi uygundur.
Fitre, Ramazan ayı boyunca verilebilir. Ancak en faziletli zamanı, bayram namazından önceki vakittir. Bu süre geçtikten sonra verilirse, sadaka hükmü taşır ama fitrenin sevabını tam karşılamaz.
Ramazan ayı içinde herhangi bir gün
Bayram sabahı namazdan önce
Bayramdan sonra da verilebilir
Ancak geciktirmek mekruh kabul edilir
Fitre miktarı, her yıl Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenir. Bu miktar, bir kişinin bir günlük normal gıda ihtiyacını karşılayacak düzeydedir. 2024 yılı için fitre miktarı örnek olarak 70 TL olarak belirlenmişse, her birey için bu miktarda fitre verilmesi gerekir.
Gıda (un, pirinç, hurma vb.)
Nakit para
Kredi kartıyla online ödeme (bazı dernek ve vakıflar üzerinden)
Fitre, zekâtta olduğu gibi belirli sınıflara verilebilir. Fitreyi alacak kişinin, temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumda olması gerekir.
Fakirler
Yoksullar
Borçlular
Yolda kalmışlar (misafirler)
Anne, baba, dede, nine
Çocuklar ve torunlar
Zengin kişiler
Kişi, fitresini birden fazla kişiye bölebilir ya da bir kişiye birkaç kişilik fitre verebilir.
Fitre ile zekât farklı ibadetlerdir:
Fitre, Ramazan ayında verilir; zekât yılın herhangi bir zamanında
Fitre, daha az miktarlıdır; zekât nisap miktarı malı olanlara farzdır
Fitre doğrudan temel ihtiyaç sahiplerine verilir; zekât daha geniş kategorilere
Samimi bir niyetle verilmelidir
Helal kazançtan ayrılmalıdır
Gönül rızasıyla, gönül kırmadan teslim edilmelidir
Gerçekten ihtiyacı olan kişiler seçilmelidir
Bazı kişiler adına verilecek fitrelerin, onların bilgisi dahilinde olması gerekmez ancak vekâleten verildiği niyet edilmelidir.
Günümüzde birçok hayır kurumu ve vakıf, fitre toplamak için online sistemler kurmuştur. Kredi kartıyla yapılan ödemeler, eğer niyet edilirse geçerli kabul edilir. Önemli olan, bu yardımların doğru kişilere ulaşmasıdır.
Evet, doğmuş olan bebek için de fitre verilmelidir.
Eğer kendi geçimini sağlayacak düzeydeyse ve temel ihtiyaçlarından fazla mala sahipse, fitre vermesi gerekir.
Evet, niyetle birlikte verildiğinde geçerli kabul edilir.
Evet, aynı kişiye hem zekât hem fitre verilebilir. Ancak dikkatli seçim yapılmalıdır.
Eğer bu kurum doğrudan ihtiyaç sahiplerine ulaştırıyorsa, fitre verilebilir.
Fitre, sadece bir dini vecibe değil, aynı zamanda toplumsal dayanışmanın ve yardımlaşmanın güçlü bir göstergesidir. Ramazan ayının ruhunu yansıtan bu ibadet, her bireyin topluma karşı sorumluluğunu yerine getirmesi açısından önemlidir. Düşük meblağlarla bile yapılabilen bu yardım, manevi anlamda büyük bir değere sahiptir. Fitre, orucun içsel arınmasını toplumsal iyilikle tamamlayan, inançla ahlakı buluşturan bir ibadettir.
İlgili diğer içerikler
Fecr Ne Demektir? Anlamı, Dini ve Edebi Yönleriyle Fecr
Fecr, Arapça kökenli bir kelimedir ve dilimizde en yaygın anlamıyla “şafak vakti” ya da “tan yeri ağarması” olarak bilinir. Bu kelime hem zaman kavramı olarak hem de dini, edebi ve sembolik bağlamlarda geniş anlamlar içerir. Günlük konuşmalarda nadiren geçse de, Fecr özellikle İslami literatürde, klasik şiirde ve dini metinlerde sıkça yer bulan, çok katmanlı bir kavramdır. Gündoğumunun hemen öncesindeki o sessiz ve aydınlığa en yakın karanlığı tanımlar. Hem fiziksel hem de metaforik olarak, karanlıktan aydınlığa geçişin sembolüdür.
Gayb Ne Demektir? Kur’an’da Gayb ve Anlam Derinliği
Gayb, Arapça kökenli bir kelime olup “gözle görülmeyen, duyularla algılanamayan, bilinmeyen” anlamına gelir. İslamî terminolojide ise gayb, insan aklı ve duyularıyla ulaşılamayan; ancak Allah’ın bilgisi dâhilinde olan tüm bilinmezlikleri ifade eder. Bu yönüyle gayb kavramı sadece fiziksel görünmezliği değil, zamansal ve zihinsel ulaşılmazlığı da kapsar. Gelecek, ölümden sonrası, kader, melekler ve ahiret gibi konular gaybın temel başlıkları arasındadır. Gayb, iman esasları içinde önemli bir yer tutar ve inançla bilgi arasındaki sınırları belirler.
Gazi Nedir? Kimler Gazi Sayılır, Gazilik Ne Anlama Gelir?
Gazi, savaşta canını ortaya koyarak mücadele etmiş, vatanı ve milleti için silahlı çatışmalara katılmış kişilere verilen onurlu unvandır. Türk-İslam geleneğinde köklü bir yere sahip olan bu kavram, hem dini hem milli boyutlarıyla yüzyıllardır önemli bir değer taşır. Gazi olmak, sadece fiziki bir mücadeleyi değil; fedakârlık, cesaret, iman ve adanmışlık gibi ahlaki değerleri de temsil eder. Günümüzde özellikle Türkiye’de, resmi olarak savaşta yaralanan, sağlık kaybı yaşayan ve hayatta kalan askeri personel ya da güvenlik görevlilerine verilen bir unvandır.
Gerdek Gecesi Nedir? Anlamı, Psikolojik ve Dini Yönleri
Gerdek gecesi, evlilik akdinin ardından çiftin baş başa kaldığı ve evliliğin fiziksel olarak başladığı ilk geceye verilen isimdir. Bu gece, hem sembolik hem de duygusal yönüyle toplumların kültürel hafızasında önemli bir yer tutar. Geleneksel yapıda gerdek gecesi, evliliğin tamamlayıcı unsuru olarak görülür. Bazı toplumlarda sadece özel bir an olarak değil, aynı zamanda sosyal statü ve törelerin bir göstergesi olarak da değerlendirilir.
İbadet Nedir? Anlamı, Türleri ve Ruhsal Boyutları
İbadet, insanın yaratıcıya yönelerek ona bağlılığını, saygısını, sevgisini ve teslimiyetini gösterdiği bilinçli davranışların bütünüdür. Sadece belli hareketlerden ya da ritüellerden ibaret olmayan ibadet, insanın tüm varoluşunu kapsayan bir boyuta sahiptir. Dini metinlerde ibadet kavramı, hem içsel bir hal hem de dışa yansıyan eylemlerle tanımlanır. Dolayısıyla ibadet, kalpte başlayıp davranışlara sirayet eden bir kulluk bilincidir. Bu yazıda ibadetin kelime ve kavram anlamı, farklı dinlerdeki karşılıkları, türleri, bireysel ve toplumsal etkileri gibi çok katmanlı yönleri derinlemesine ele alınacaktır.
İman Nedir? Anlamı, Şartları, Dereceleri ve Hayattaki Yeri
İman, bir insanın kalbiyle tasdik ettiği, aklıyla kavradığı ve diliyle ifade ettiği inanç bütünüdür. Ancak bu tanımın çok ötesinde, iman insanın tüm varlığını etkileyen, sadece metafizik bir kabul değil, yaşamı yönlendiren, davranışlara yansıyan bir bilinç halidir. İslam düşüncesinde iman, sadece “Allah vardır” demekle sınırlı olmayan, bu varlık idrakini hayatın her alanında ete kemiğe büründürmeyi gerektiren bir kavramdır. Kur’an’da sıkça geçen “iman edenler” ifadesi, inancın sadece bir düşünce değil; eylemle, ahlakla, sorumlulukla birlikte yaşanması gerektiğini gösterir.
Kibir Nedir? Psikolojik, Dini ve Toplumsal Yönleriyle Kibir
Kibir, bireyin kendisini başkalarından üstün görmesi, kendi değerini abartarak karşısındaki kişileri küçümsemesi şeklinde ortaya çıkan bir tutum ve kişilik özelliğidir. Genellikle gurur, kendine güven ve özgüven ile karıştırılsa da kibir, bu kavramlardan farklı olarak içeriğinde yoğun bir “benmerkezcilik” ve “üstünlük iddiası” taşır. Kibirli bir insan, yalnızca başarılarıyla övünmez; başkalarının hataları, eksikleri ya da sıradanlıkları üzerinden kendini yüceltir. Bu yazıda kibir kavramını psikolojik, felsefi, dini ve toplumsal açılardan çok katmanlı biçimde ele alacağız. Kibirli davranışların birey ve toplum üzerindeki etkilerini de değerlendireceğiz.
Mahrem Ne Demektir? Mahremiyet Nedir? Dini ve Modern Anlamı
Mahrem kelimesi, hem dilsel hem de kültürel bağlamda derin anlamlar taşıyan, bireyin özel alanını ve korunması gereken sınırlarını ifade eden bir kavramdır. Arapça kökenli bu kelime, "haram" kökünden türetilmiştir ve genel olarak "yakın, dokunulmaz, kutsal ve başkalarının erişimine kapalı olan" anlamlarında kullanılır. Mahremiyet kavramı ise kişinin özel hayatına dair olan, başkalarıyla sınırlı veya hiç paylaşılmaması gereken bilgileri, davranışları ve mekânları kapsar.
Popüler içerikler
Adalet Nedir? Anlamı, Türleri ve Toplumsal Önemi
Adalet, hem bireysel yaşamın hem toplumsal düzenin merkezinde yer alan en temel kavramlardan biridir. Genel tanımıyla adalet, hakkın ve haklının gözetilmesi, herkese eşit ve layık olanın verilmesidir. Ancak adalet yalnızca hukuk sisteminin bir parçası değildir. Felsefede, dinde, ahlâkta, siyasette ve günlük yaşamda karşılığı olan çok katmanlı bir olgudur. İnsanlık tarihi boyunca adalet üzerine düşünülmüş, tanımı tartışılmış, uygulanma biçimleri değişmiş ama önemi hiçbir zaman azalmamıştır.
Ahilik Nedir? Ahi Evran, İlkeleri ve Tarihsel Önemi
Ahilik nedir, ne zaman ortaya çıktı, Ahi Evran kimdir? Ahiliğin ilkeleri, iş ahlakı sistemi ve günümüze etkileri nelerdir? Detaylarını öğrenin.
Ahilik Teşkilatı Nedir? Kökeni, Yapısı ve Toplumsal Önemi
Ahilik Teşkilatı, Anadolu'da 13. yüzyılda kurulan ve özellikle esnaf ile zanaatkârlar arasında ahlaki, ekonomik ve sosyal düzeni sağlayan özgün bir sivil örgütlenme modelidir. Hem meslekî eğitimi düzenleyen hem de toplumsal değerlerin korunmasını sağlayan Ahilik, kökleri Türk-İslam düşüncesine dayanan, özgün bir dayanışma sistemidir. Sadece ekonomik bir yapı değil; aynı zamanda ahlaki ilkeleri, sosyal yardımlaşmayı ve bireysel terbiyeyi esas alan çok katmanlı bir kurumdur.
Amber Nedir, Ne İşe Yarar ve Hangi Bitkiden Elde Edilir?
Amber, tarih boyunca farklı kültürlerde önemli bir değer taşıyan, doğal bir organik madde olan fosilleşmiş reçinelerden biridir. Hem kozmetik dünyasında hem de takı ve parfüm endüstrisinde sıklıkla kullanılır. Bu yazımızda, amberin ne olduğunu, ne işe yaradığını, hangi bitkiden elde edildiğini ve daha birçok konuyu derinlemesine keşfedeceğiz.