Konsinye, ticarette satılmak üzere bir malın, belirli bir bedel üzerinden satış yetkisi verilerek başka bir kişiye ya da firmaya teslim edilmesi işlemidir. Bu yöntemde mallar, alıcıya satılmış sayılmaz; yalnızca satış için emanet edilir. Satış gerçekleştiğinde ödeme yapılır, satış olmazsa mallar iade edilir. Konsinye satış modeli, özellikle perakende, tekstil, otomotiv ve sanat gibi sektörlerde hem satıcı hem alıcı açısından esneklik sunan, düşük riskli bir ticaret biçimidir.
Bu yazıda konsinye kavramını hukuki yapısı, muhasebe süreci, avantajları ve dezavantajları, sektör bazlı uygulamaları ve taraflar arasındaki sorumluluklar açısından derinlemesine inceleyeceğiz.
Konsinye satışta, mallar “satılmak üzere” bir aracıya ya da bayiye bırakılır. Mülkiyet devri gerçekleşmez. Temel aktörler şunlardır:
Gönderen (konsinyatör): Malın sahibi
Alıcı veya satıcı (konsinye alan): Malı satmakla yükümlü kişi ya da kurum
Mal, belirlenen süre içinde satılırsa gelir, mal sahibiyle paylaştırılır ya da alıcı komisyon alır. Satılmazsa ürün iade edilir. Bu, klasik satıştan farklı olarak hem esnek hem de düşük riskli bir sistem yaratır.
Hukuken konsinye, “satış değil, satışa teşebbüs amacıyla yapılan teslim” olarak tanımlanır. Borçlar Kanunu’nda açıkça yer almasa da uygulamada “vekâlet sözleşmesi” ve “ticari iş ilişkisi” kapsamında değerlendirilir.
Malın mülkiyeti devredilmediği için risk ve sorumluluk genellikle gönderende kalır
Konsinye alan, malı kendi malı gibi kullanamaz; mal sahibine karşı sorumludur
Sözleşme yapılması zorunlu değildir ama ihtilafları önlemek adına tavsiye edilir
Konsinye sistemde faturalar hemen kesilmez. Faturalama ancak satış gerçekleştikten sonra yapılır:
Gönderici, konsinye fişi düzenler (irsaliye yerine geçer)
Alıcı satış yaptıkça satış raporu gönderir
Gerçekleşen satışlar için fatura kesilir
Satılmayan ürünler iade edilir, iade faturası gerekebilir
Bu süreç, işletmelerin stok ve nakit akışı yönetimini doğrudan etkiler. Doğru muhasebe takibi, konsinye sistemin sağlıklı işlemesi için zorunludur.
Gönderen açısından, konsinye satış yöntemi yeni pazarlara daha az riskle girme olanağı sunar. Stokların başka bir yerde değerlendirilmesi, maliyetleri düşürürken markanın görünürlüğünü artırır. Satış gerçekleşmeden fatura kesilmediği için nakit akışı daha esnek yönetilebilir.
Alıcı açısından bakıldığında ise satılmayan ürünler için ödeme yapılmaması en önemli avantajdır. Bu durum finansal baskıyı azaltır ve geniş ürün çeşitliliği sunma imkânı yaratır. Ayrıca depo ve stok maliyetleri azalır.
Gönderen için temel risk, ürünlerin hasar görmesi veya kaybolmasıdır. Ayrıca satılmayan ürünlerin iadesi süreci lojistik ve maliyet açısından yük getirebilir. Alıcı açısından bakıldığında ise satış baskısı ve hedeflere ulaşma zorunluluğu psikolojik ve ticari baskı yaratabilir. Taraflar arasındaki güven zayıfsa, satışların raporlanması şeffaf olmayabilir. Bu da mülkiyet hakkının ihlali gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Konsinye sistemi, başta tekstil sektörü olmak üzere birçok alanda kullanılmaktadır. Örneğin giyim firmaları, yeni sezon ürünlerini mağazalara satış garantisi olmadan bırakır. Satılanlar için ödeme alınır, kalanlar iade edilir. Sanat galerileri de tabloları ya da heykelleri bu yöntemle sergiler. Otomotiv sektöründe galeriler, bayilerden konsinye araç alarak satış yapar. Yayıncılık sektöründe kitaplar dağıtım firmalarına konsinye gönderilir. Gıda ve perakende sektöründe ise mevsimlik ya da promosyon ürünleri için bu yöntem oldukça yaygındır.
Konsinye satış ile klasik satış arasındaki en temel fark mülkiyetin devri konusundadır. Klasik satışta mal alıcıya geçer ve ödeme yapılır. Konsinye satışta ise mülkiyet satılana kadar göndericide kalır. Klasik satışta fatura malın teslimiyle kesilirken, konsinyede satış gerçekleşmeden fatura kesilmez. Risk yönünden bakıldığında, klasik satışta tüm risk alıcıya geçerken konsinye modelde risk gönderenin üzerinde kalır. Ayrıca klasik satışta iade hakkı genellikle yoktur; oysa konsinye sistem bu konuda daha esnektir. Stok maliyeti açısından da klasik satışta yük alıcıya aitken, konsinye sistemde bu yük paylaşımlıdır.
Konsinye sistemi yazılı sözleşmeyle desteklenmelidir. Sözleşmede ürün adedi ve türü açıkça belirtilmeli, satış süresi ve iade koşulları detaylandırılmalıdır. Ürünlerin zarar görmesi ya da kaybolması gibi durumlarda kimin sorumlu olacağı açıkça tanımlanmalıdır. Ayrıca satış sonrası raporlama sisteminin nasıl işleyeceği, gelir paylaşımı ve varsa komisyon oranı net bir şekilde düzenlenmelidir. Bu maddeler, taraflar arasında doğabilecek anlaşmazlıkların önüne geçmek için kritik önem taşır.
Konsinye, klasik satış yöntemlerinden farklı olarak daha esnek, daha düşük riskli ama dikkat ve takip gerektiren bir ticaret sistemidir. Mülkiyet devri olmadan ürünlerin satışa sunulmasını sağlar. Doğru şekilde uygulandığında her iki taraf için de kazançlı olabilir. Ancak sürecin açık kurallarla yönetilmesi, yazılı sözleşmelerle desteklenmesi ve karşılıklı güvenin tesis edilmesi bu sistemin sürdürülebilirliği açısından kritik önem taşır.
İlgili diğer içerikler
İthal Ne Demektir? İthal Ürün Nedir?
İthal kelimesi, ekonomiden hukuka, gümrük mevzuatından günlük yaşama kadar birçok alanda sıkça karşımıza çıkan, anlamı oldukça derin bir terimdir. Arapça kökenli olan “ithal”, Türkçede dışarıdan içeriye mal veya hizmet getirme anlamında kullanılır. Yani bir ülkenin, başka bir ülkeden mal ya da hizmet satın almasına ithalat; bu işlemle yurda giren mala ise ithal mal veya ithal ürün denir. Tüketiciler için ithal ürün denildiğinde çoğu zaman kalite algısı, yüksek fiyat, yabancı menşei gibi çağrışımlar öne çıkar. Ancak ithalat sadece bir ürün ya da marka meselesi değildir. O, aynı zamanda dış ticaret dengesi, döviz kuru, sanayi politikası, gıda güvenliği ve istihdam gibi birçok makro ekonomik dinamiğin doğrudan bağlantılı olduğu bir süreçtir.
Kıdem Tazminatı Nedir? Kimler Alabilir, Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki hizmet süresi boyunca edindiği haklara karşılık olarak, belirli şartlar altında iş sözleşmesi sona erdiğinde işveren tarafından ödenen yasal bir tazminattır. Türk İş Hukuku'na göre, bir işçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışması ve kanunda belirtilen şartlarla işten ayrılması durumunda bu haktan yararlanması mümkündür. Kıdem tazminatı, hem çalışanı koruyan sosyal bir güvence niteliğindedir hem de iş ilişkilerinin sona ermesinde adil bir denge oluşturur.
Konsolide Ne Demektir? Konsolide Finansal Tabloların Anlamı
Konsolide, genellikle finans ve muhasebe alanında kullanılan bir terimdir ve birden fazla birime ait verilerin tek bir çatı altında birleştirilerek sunulması anlamına gelir. En yaygın kullanımı, bir şirketin sahip olduğu bağlı ortaklıklar, iştirakler veya grup şirketlerinin finansal tablolarının tek bir tablo hâlinde birleştirilmesi, yani “konsolide finansal tablo” hazırlanmasıdır. Ancak kavram sadece finansal raporlamayla sınırlı değildir; yönetim, istatistik, strateji ve kamu politikalarında da konsolide yapıdan söz edilir. Bu yazıda “Konsolide ne demektir?” sorusunu çok yönlü biçimde ele alacağız. Finansal altyapısı, hukuki dayanakları, kullanım alanları, avantajları ve dikkat edilmesi gereken noktaları ile 10/10’luk bir derinlikte inceleyeceğiz.
Muaccel Nedir? Borçlar Hukukunda Muacceliyetin Anlamı
Borç ilişkilerinde sıkça karşılaşılan kavramlardan biri olan "muacceliyet", borçlunun borcunu ödemekle yükümlü olduğu ânı ifade eder. Peki, muaccel nedir? Bu kavram hangi durumlarda karşımıza çıkar? Özellikle sözleşmelerde, kredilerde ve ticari hayatta muacceliyetin nasıl bir etkisi vardır? Gelin, "muaccel" kavramını hem Türk Borçlar Kanunu hem de gerçek hayattan örneklerle detaylıca inceleyelim.
Promosyon nedir? TDK'da Anlamı, Türleri ve Kullanım Alanları
Hayatın birçok alanında karşımıza çıkan, bazen farkında bile olmadan hayatımıza etki eden bir kavram: promosyon. Peki, promosyon ne demek? En basit haliyle promosyon, bir ürün ya da hizmetin tanıtımını yapmak, satışını artırmak veya bir davranışı teşvik etmek amacıyla sunulan her türlü teşvik, ödül ya da avantaj anlamına gelir. Ancak promosyonun anlamı bununla sınırlı değildir; kullanım alanına göre çok farklı boyutlar kazanabilir.
Shorts Nedir? YouTube ve Finans Dünyasında Kullanımı
Günümüzde "shorts" kelimesi hem dijital medya dünyasında hem de finans piyasalarında sıkça karşımıza çıkıyor. Peki shorts nedir? Kısaca, farklı sektörlerde "kısalık", "hızlılık" ve "anlık değişim" anlamları taşıyan bir kavramdır. İnternet dünyasında YouTube Shorts, kısa video içeriklerini ifade eder. Finansal piyasada ise short pozisyon almak, bir varlığın değer kaybedeceğine dair yatırım yapmaktır.
Popüler içerikler
Akreditasyon Nedir? Akredite Ne Demektir?
Akreditasyon, bir kurumun ya da kuruluşun belirli bir standart ya da yetkinlik düzeyini karşıladığının, bağımsız ve yetkili bir otorite tarafından resmi olarak tanınmasıdır. Kısacası, bir yapının “doğru, güvenilir, yeterli” olduğunun kanıtlanmasıdır.
Business Ne Demek? İş, Girişim ve Ekonomik Faaliyetler
Business kelimesi, İngilizce kökenli bir terimdir ve Türkçeye doğrudan “iş”, “ticaret”, “işletme”, “girişim”, “faaliyet” gibi çeşitli şekillerde çevrilebilir. Ancak kelimenin kapsamı bu basit çevirilerin çok ötesine geçer. Business; ekonomik üretim, satış, hizmet, yönetim, organizasyon, büyüme, strateji, yatırım, insan kaynakları, finansman ve pazarlama gibi pek çok alt alanı barındıran geniş bir çerçevedir. Hem soyut bir kavram hem de somut bir yapılanma olarak, modern dünyanın merkezinde yer alır. Sadece şirketler ve girişimciler için değil, tüm ekonomik aktörler açısından anlam taşıyan bu terim, hem teorik hem pratik düzlemde karmaşık bir sistemin adıdır.
Cari Ne Demektir? Ekonomide, Muhasebede ve Günlük Hayatta
“Cari” kelimesi, günlük hayatımızda sıkça duyduğumuz ama çoğu zaman derinlemesine düşünmediğimiz bir kavramdır. Türkçeye Arapça kökenli “carî” kelimesinden geçmiş olan bu terim, en temel anlamıyla “halen geçerli olan, şu anda yürürlükte bulunan” demektir. Ancak bu sade tanım, cari kelimesinin gerçek kullanım zenginliğini yansıtmaz. Özellikle ekonomi, muhasebe, hukuk ve kamu yönetimi gibi alanlarda çok katmanlı anlamlara bürünür. Hem bireylerin hem kurumların hem de devletlerin ekonomik durumlarını anlamada önemli bir göstergeye dönüşür.
Distribütör Nedir? Görevleri, Türleri ve Örneklerle Açıklama
Distribütör, bir ürün ya da hizmetin üreticisi ile son kullanıcı ya da perakendeci arasında köprü görevi gören, yetkili dağıtım ve satış temsilcisi olarak faaliyet gösteren kurumsal aracıdır. Üretici tarafından belirli bir bölge, sektör ya da ürün grubu için yetkilendirilmiş olan distribütör, hem ticari hem lojistik hem de pazarlama faaliyetlerinde ana sorumluluğu üstlenir.
İhbar Tazminatı Nedir? Kim Alır, Nasıl Hesaplanır?
İhbar tazminatı, işveren veya işçinin iş akdini kanunda belirtilen bildirim sürelerine uymadan feshetmesi halinde, karşı tarafa ödemekle yükümlü olduğu tazminat türüdür. Türk İş Hukuku'nda iş güvencesi kavramının bir uzantısı olarak yer alır. 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, iş sözleşmesinin sona erdirilmesinde tarafların karşılıklı haklarını ve yükümlülüklerini düzenleyen bu uygulama, hem işveren hem işçi için bağlayıcıdır.
İhracat Nedir? Nasıl Yapılır, Türleri ve Süreçleri Nelerdir?
İhracat, bir ülkenin sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerin, yurt dışındaki alıcılara satılması işlemidir. En genel tanımıyla ihracat, bir ülkenin başka ülkelere yaptığı ticaretin satış ayağını temsil eder. Uluslararası ticaretin temel taşlarından biri olan ihracat, ülkelerin döviz kazanmasını, üretimini artırmasını ve küresel pazarda rekabet gücü kazanmasını sağlar.