İştirak, en genel tanımıyla, bir kişi ya da kurumun başka bir faaliyete, projeye, yapıya veya şirkete katılımı, ortaklığı veya pay sahibi olması anlamına gelir. Türkçede "katılmak", "ortak olmak", "birlikte yer almak" gibi anlamlara gelir. Ancak bu kelime, kullanıldığı bağlama göre farklı anlam katmanlarına sahip olabilir. İştirak kavramı, özellikle ticaret, hukuk ve finans alanlarında sıkça karşımıza çıkar.
"İştirak" kelimesi Arapça kökenlidir. Türkçeye Osmanlı döneminden itibaren girmiştir. “Ş-R-K” kökünden türemiştir ve “ortak olmak, birlikte hareket etmek” anlamını taşır. Arapça kökenli olmasına rağmen günümüz Türkçesinde hâlâ resmi, hukuki ve ticari dilde kullanılmaya devam etmektedir.
Kelime anlamı:
Bu anlam çeşitliliği, kelimenin kullanıldığı alana göre farklı yorumlanmasına neden olur.
Ticari dilde iştirak, bir şirketin başka bir şirkette sermaye payı yoluyla ortaklık kurması anlamına gelir. Bir şirket, başka bir şirketin hisselerini satın alır ve bu şirketin bir kısmına ortak olur. Bu ortaklık, genellikle uzun vadeli stratejik bir yatırım olarak görülür.
İştirak, şirketler arası büyüme stratejisi olarak görülür. Firma, sıfırdan yeni bir yapı kurmak yerine, mevcut bir şirkete katılarak büyümeyi hedefler.
Bu iki kavram sık karıştırılır. Ancak aralarında net farklar vardır.
Örnek: Bir holding, %25 hisseyle bir firmaya iştirak eder ama yönetimi etkilemez. Aynı holding başka bir firmada %60 paya sahipse ve yönetimi de belirliyorsa bu bağlı ortaklıktır.
Hukukta iştirak kavramı daha farklı bir bağlamda kullanılır. Ceza hukukunda iştirak, bir suçun birden fazla kişi tarafından birlikte veya yardımlaşarak işlenmesi anlamına gelir.
Ceza hukukunda iştirak, cezayı artırıcı veya değiştirici unsur olabilir. Kimin ne oranda suçtan sorumlu tutulacağı, eylemin niteliğine göre değerlendirilir.
Resmi dil dışında da iştirak kelimesi kullanılabilir. Özellikle dile daha resmi hava katmak istenen yerlerde tercih edilir. Gündelik kullanımda iştirak:
örneklerinde yer bulur.
Bu kullanımlarda kelime, "katılım" anlamına gelir.
Şirketler arasında iştirak ilişkileri, hem mikro düzeyde hem de makro düzeyde çeşitli etkiler yaratır.
İştirak, özellikle çok uluslu şirketlerde büyüme stratejisinin temel taşıdır. Büyük firmalar, başka pazarlara girmek için yerel şirketlere iştirak ederek adapte olurlar.
Türkiye’de iştirak kavramı genellikle holding yapılanmaları içinde kullanılır. Holdingler, farklı sektörlerde faaliyet gösteren birçok şirkete hissedar olur. Bu şirketler bağımsız gibi görünse de çoğunlukla yönetim aynı merkezden kontrol edilir.
Örneğin:
Bu yapılar, vergi avantajları, risk dağılımı ve pazara hızlı giriş gibi avantajlar sağlar.
Her iştirak bir ortaklıktır ama her ortaklık iştirak sayılmaz.
Ortaklık daha çok yatay ilişkiyi ifade ederken, iştirak daha çok dikey bir katılım biçimidir.
İştirak kavramı, çok yönlü bir kavramdır. Ticarette ortaklık, hukukta birlikte suç işleme, gündelik hayatta ise katılım anlamına gelir. Şirketler açısından iştirak, büyüme, çeşitlenme ve güçlenme stratejilerinin bir parçasıdır. Hukuki olarak ise karmaşık sorumluluk zincirlerine neden olabilir.
İster bir iş toplantısına katılım, isterse çok uluslu bir şirketin yatırımı olsun, iştirak bir tür “birlikte olma” halidir. Ancak bu birlikteliğin biçimi, kapsamı ve sorumluluğu bağlama göre değişir. Bu yüzden “iştirak etmek” sıradan bir katılım değil, bilinçli ve çoğu zaman stratejik bir tercihtir.
Ryan Singel (October 2, 2005), Shady Web of Affiliate Marketing, Wired.com, retrieved May 17, 2007
Collins, Shawn (2000-11-10). "History of Affiliate Marketing". ClickZ Network. Archived from the original on 2007-10-12. Retrieved 2007-10-15
İlgili diğer içerikler
Akreditasyon Nedir? Akredite Ne Demektir?
Akreditasyon, bir kurumun ya da kuruluşun belirli bir standart ya da yetkinlik düzeyini karşıladığının, bağımsız ve yetkili bir otorite tarafından resmi olarak tanınmasıdır. Kısacası, bir yapının “doğru, güvenilir, yeterli” olduğunun kanıtlanmasıdır.
İhracat Nedir? Nasıl Yapılır, Türleri ve Süreçleri Nelerdir?
İhracat, bir ülkenin sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerin, yurt dışındaki alıcılara satılması işlemidir. En genel tanımıyla ihracat, bir ülkenin başka ülkelere yaptığı ticaretin satış ayağını temsil eder. Uluslararası ticaretin temel taşlarından biri olan ihracat, ülkelerin döviz kazanmasını, üretimini artırmasını ve küresel pazarda rekabet gücü kazanmasını sağlar.
İskonto (İndirim) Nedir? Ticaretteki Anlamı ve Hesaplama
İskonto, hem ticaret hem de günlük yaşam içinde sık karşılaşılan ancak çoğu zaman yanlış ya da eksik anlaşılan bir kavramdır. En yalın haliyle iskonto, bir mal veya hizmetin belirlenen satış fiyatı üzerinden yapılan tutarsal veya oransal indirimi ifade eder. Bu indirim, ürünün nakit ödenmesi durumunda yapılabilir, toplu alımlarda geçerli olabilir ya da belirli vadelerde ödeme yapılmasına göre hesaplanabilir. İskonto, hem satıcı hem alıcı için farklı avantajlar sağlar ve pazarlık, ticari ilişki ya da finansal işlem gibi süreçlerde önemli rol oynar.
İthalat Nedir? Nasıl Yapılır, Türleri ve Gümrük Süreçleri
İthalat, bir ülkenin yurt dışında üretilmiş mal veya hizmetleri kendi ülkesine satın alarak sokması, başka bir deyişle dışarıdan ürün ve hizmet getirmesi işlemidir. Bu, uluslararası ticaretin temel parçalarından biridir. Her ülke her ürünü kendi içinde üretmek zorunda değildir. Teknolojik altyapısı, doğal kaynakları veya üretim maliyetleri buna elverişli olmayabilir. Bu nedenle başka ülkelerden ürün temin etmek, ekonomik bir gereklilik haline gelir.
Konkordato Nedir? Nasıl Başvurulur? Sonuçları Nelerdir?
Konkordato, borçlarını vadesinde ödeyemeyen ya da ödeme aczine düşme ihtimali bulunan bir gerçek veya tüzel kişinin, alacaklılarıyla anlaşarak borçlarını belirli bir ödeme planı çerçevesinde yeniden yapılandırmasını sağlayan hukuki bir sistemdir. Bu yapılandırma, devletin yargı gözetimi altında ve alacaklıların çoğunluğunun onayıyla gerçekleştirilir. Konkordato ilan eden bir borçlu, yasal olarak iflastan korunmuş olur ve alacaklılar tarafından icra yoluyla takip edilemez.
Mail Order Nedir? Güvenli mi, Nasıl Çalışır?
Mail order, en temel anlamıyla, müşterinin fiziksel olarak mağazada bulunmadan ödeme yapmasını sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntemde kart bilgileri firma ile genellikle yazılı, telefonla ya da internet üzerinden paylaşılır ve satış işlemi bu şekilde tamamlanır. Mail order yöntemi, e-ticaretin yaygınlaşmasından çok daha önce, özellikle katalog satışlarında ve telefon siparişlerinde kullanılırdı.
Regresyon Nedir? Psikoloji, İstatistik ve Tıptaki Anlamı
Regresyon, kelime anlamı olarak “geri çekilme”, “gerileme” veya “önceki bir duruma dönüş” anlamına gelir. Psikoloji, istatistik, ekonomi, yazılım ve tıp gibi pek çok farklı alanda kullanılan bir terimdir. Her bir disiplin içinde “regresyon” kelimesi belirli bir bağlama özel anlamlar kazanır. Bu nedenle regresyonun anlamını tam olarak kavrayabilmek için kullanıldığı bağlamın dikkatlice incelenmesi gerekir
Temettü Nedir? Ne Zaman ve Kimlere Dağıtılır?
Temettü, bir şirketin dönem sonunda elde ettiği net kârın, ortaklara yani hisse senedi sahiplerine dağıtılmasıdır. Şirket, yıl içinde gelir elde eder, giderlerini düşer, vergisini hesaplar ve kalan kârı belirler. Bu kârın bir kısmı ya da tamamı, şirketin kararına göre hissedarlara dağıtılabilir. Temettü genellikle nakit olarak ödenir ama bazı durumlarda yeni hisse verilerek de yapılabilir. Bu ikinci tür dağıtıma bedelsiz temettü ya da hisse şeklinde kâr payı denir.
Popüler içerikler
Business Ne Demek? İş, Girişim ve Ekonomik Faaliyetler
Business kelimesi, İngilizce kökenli bir terimdir ve Türkçeye doğrudan “iş”, “ticaret”, “işletme”, “girişim”, “faaliyet” gibi çeşitli şekillerde çevrilebilir. Ancak kelimenin kapsamı bu basit çevirilerin çok ötesine geçer. Business; ekonomik üretim, satış, hizmet, yönetim, organizasyon, büyüme, strateji, yatırım, insan kaynakları, finansman ve pazarlama gibi pek çok alt alanı barındıran geniş bir çerçevedir. Hem soyut bir kavram hem de somut bir yapılanma olarak, modern dünyanın merkezinde yer alır. Sadece şirketler ve girişimciler için değil, tüm ekonomik aktörler açısından anlam taşıyan bu terim, hem teorik hem pratik düzlemde karmaşık bir sistemin adıdır.
Cari Ne Demektir? Ekonomide, Muhasebede ve Günlük Hayatta
“Cari” kelimesi, günlük hayatımızda sıkça duyduğumuz ama çoğu zaman derinlemesine düşünmediğimiz bir kavramdır. Türkçeye Arapça kökenli “carî” kelimesinden geçmiş olan bu terim, en temel anlamıyla “halen geçerli olan, şu anda yürürlükte bulunan” demektir. Ancak bu sade tanım, cari kelimesinin gerçek kullanım zenginliğini yansıtmaz. Özellikle ekonomi, muhasebe, hukuk ve kamu yönetimi gibi alanlarda çok katmanlı anlamlara bürünür. Hem bireylerin hem kurumların hem de devletlerin ekonomik durumlarını anlamada önemli bir göstergeye dönüşür.
Distribütör Nedir? Görevleri, Türleri ve Örneklerle Açıklama
Distribütör, bir ürün ya da hizmetin üreticisi ile son kullanıcı ya da perakendeci arasında köprü görevi gören, yetkili dağıtım ve satış temsilcisi olarak faaliyet gösteren kurumsal aracıdır. Üretici tarafından belirli bir bölge, sektör ya da ürün grubu için yetkilendirilmiş olan distribütör, hem ticari hem lojistik hem de pazarlama faaliyetlerinde ana sorumluluğu üstlenir.
İhbar Tazminatı Nedir? Kim Alır, Nasıl Hesaplanır?
İhbar tazminatı, işveren veya işçinin iş akdini kanunda belirtilen bildirim sürelerine uymadan feshetmesi halinde, karşı tarafa ödemekle yükümlü olduğu tazminat türüdür. Türk İş Hukuku'nda iş güvencesi kavramının bir uzantısı olarak yer alır. 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, iş sözleşmesinin sona erdirilmesinde tarafların karşılıklı haklarını ve yükümlülüklerini düzenleyen bu uygulama, hem işveren hem işçi için bağlayıcıdır.